Ultrason Nedir?

Ultrason, yüksek frekanslı ses dalgalarının kullanıldığı bir görüntüleme yöntemidir. Bilinen hiçbir yan etkisi olmadığı için özellikle hamilelik sırasında en çok tercih edilen görüntüleme yöntemidir. Ses dalgalarının kullanılmasıyla yapılan ultrasonda iç organların ve dokuların durumu hakkında bilgi edinilebilir. Bu yöntem, vücuda kesi atılmadan ya da zarar vermeden yapılan, yüksek frekanslı ses dalgalarının vücut dokularından yansımasıyla görüntüler oluşturmasıyla gerçekleşen bir yapıdadır.

Ultrason sayesinde organlarda oluşan hastalıklar, hamilelik takibi, damar tıkanıklıkları ve kas-iskelet sistemi sorunları gibi birçok kullanılır. Aynı zamanda kanser taramaları ya da kalp hastalıkları gibi durumların da erken teşhisinde büyük önem taşır. İşlemin uygulanması esnasında hastanın kontrol edilecek bölgesine jel sürülür, bu da ses dalgalarının düzgün iletilmesinde etkili olur. Anında sonuçların elde edilebileceği bir yöntem olan ultrason sayesinde doktor, teşhis koyabilir ve tedavi sürecine buna bağlı olarak yön verebilir.

Ultrason Ne İçin Kullanılır?

Ultrason, kişinin hastalığının tanı ve takibinde yararlanılarak iç organların yapısını ve işlevlerini değerlendirmek için kullanılır. Bunların yanında normallikleri tespit etmek ve tedavi sürecini izlemek için de ultrasondan yararlanılır. Gebelik takibinin yapılmasının yanında kalp hastalıklarının teşhisi ve damar tıkanıklıklarının belirlenmesinde de etkilidir.

• Kişinin iç organlarının işlevlerinin ve yapısının belirlenmesini sağlar
• Enfeksiyon, tümörler ve kistlerin tespitinde tercih edilen yöntemdir
• Hamilelik döneminde bebeğin gelişimini takip etmek ve gelişebilecek anormal durumların tespitinde kullanılır
• Kalp hastalıklarının teşhisini sağlar ve damar tıkanıklıklarını ortaya çıkarır
• Biyopsi esnasında iğnenin doğru konumlandırılmasına rehberlik eder
• Bunun yanında var olan tedavi sürecini izlemek ve hastalıkların ilerlemesini değerlendirmek için kullanılır

Ultrason, radyasyon içermemesi ve hızlı sonuç vermesi nedeniyle oldukça yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir.

Ultrason Çeşitleri Nelerdir?

Ultrason vücudun birçok bölgesinde görüntüleme amaçlı kullanılabilmektedir. Bu nedenle farklı amaçlar için yararlanılan ultrason, hem tanı koymada hem de tedavi sürecinin takip edilmesi açısından önemlidir. Farklı ultrason türleri sayesinde kişinin spesifik ihtiyaçlarına göre her biri farklı organ ve dokulara odaklanır. Her bir ultrason türü, farklı teknolojik özellikler sayesinde belirlenen bir bölgeyi detaylı şekilde incelemeye olanak tanır.

Tüm batın ultrasonu(Abdominal ultrason)

Karaciğer, safra kesesi, safra kanalları, dalak, pankreas, böbrekler ve mesane dahil olmak üzere iç organları incelemek için kullanılır.

Obstetrik ultrason

Hamileliğin ilk anından itibaren yapılmaya başlanan ultrasonografi incelemeleridir. Hamileliğin belirli aylarında yapılan ultrason kontrolleriyle;

• Hamilelik haftasının tahmini
• Konjenital anormallikleri teşhisi
• Fetusun pozisyonu
• Plasentanın pozisyonu
• Çoklu gebelik olup olmadığı gibi birçok detay belirlenebilir.

Pelvik ultrason

Gebelik sürecinde embriyo ve fetusun sağlığını izlemek için en sık kullanılan görüntüleme yöntemidir. Pelvik ultrason sadece gebelik dönemindeki kontrollerde kullanılmaz. Bunun yanında; rahim, yumurtalıklar, mesane ve prostat bezini incelemek için de kullanılır. Pelvik ultrason karından yapılabildiği gibi kadınlarda vajinadan, erkeklerde rektal olarak da yapılabilmektedir.

Renkli doppler ultrason

Renkli doppler ultrason ile kan akışını ölçmek ve görselleştirmek için doppler ve renkli doppler ultrasonu kullanılabilir. Ayrıca kan akışının hızını ve hareket yönünü de ölçülebilir. Bu, renkli Doppler görüntüleme adı verilen renk kodlu haritalar kullanılarak yapılır. Karotis arterlerin içindeki plak birikiminin beyne kan akışını engelleyip engellemediğini belirlemek için de yaygın olarak kullanılan renkli doppler ultrason riskli gebeliklerde bebeğin gelişim geriliği riskinin bulunduğu durumlarda kullanılabilir.

Ekokardiyografi- Eko (EKG)

Kalp ultrasonu olarak da bilinir. Doppler ultrasonunun bir örneğidir. Ses dalgaları yoluyla Kardiyovasküler sistem görüntüleri oluşturmak ve belirli noktalarda kan akışını ve kardiyak doku hareketini ölçmek için kullanılabilir.

Transvajinal ultrason

Kadın üreme organının incelenmesinde pelvik ultrasondan daha detaylı bilgiler verebilir. Ultrasonun probu vajinaya yerleştirilerek görüntü alınır. Transvajinal ultrason çekimlerinde mesanenin boş olması gerekir. Transvajinal tarama erken hamilelik sırasında daha net bir görüntü sağlayabilir ve obezitesi varsa daha iyi bir seçenek olabilir .

Transrektal ultrason

Prostat bezinde ultrason yapmak için kullanılır. Ses dalgalarının prostata gidebilmesi için ultrasonun probu rektuma yerleştirilir.  Bu ultrasonda hasta genellikle sol tarafında uzanır ve dizler göğse doğru bükülür.

Meme ultrasonu

Meme ultrasonu memenin incelenmesinde en sık başvurulan yöntemlerden biridir.40 yaş üzeri kadınlarda mamografik incelemeye ek olarak yapılması tanısal doğruluğu artırır.

Karaciğer ultrasonu

Karaciğerin boyutunu, şeklini ve işlevini belirler ve tümörleri tespit etmek için kullanılabilir.

Böbrek ultrasonu

Böbreklerin boyutunu, şeklini ve işlevini belirler ve böbrek taşlarının, kistlerin ve tümörlerin saptanmasında yararlı olabilir.

Tiroid ultrasonu

Troid fonksiyon bozukluğuna sebep olabilen hastalıklar, nodüller ve kistleri kontrol eder.

3D ultrason

Ultrason görüntüsüne başka bir boyut ekleyerek geleneksel ultrason ile yapılan düz iki boyutlu görüntüler yerine üç boyutlu yorumlar oluşturur.

4D ultrason

3D görüntüleri hareket halinde gösterir.

Ultrason, endoskopik ultrason (EUS) gibi farklı görüntüleme yöntemleri ile birlikte de kullanabilir.